İkinci el araç konusu biraz geniş olmakla birlikte de biraz da karışık aslında.Ama yine de elimden geldiğince
işinize yarayan bilgiler vermeye çalışacağım.Şu an yapıyor olmasam da kendimde
bir de dönem ikinci el araç alım satımı yaptım.Burada yazdıklarımın çoğu kendi
tecrübelerim olmakla birlikte
gözlemlerim ve bu işi uzun seneler yapan kişilerin bilgileri de var.Aslında
genel anlamda bir özet yapmak istiyordum ama konu biraz detaylı olduğu için
başlıklar altında açıklamanın daha mantıklı olduğunu düşünüyorum.Detaylara girmeden
önce otomobil alırken dikkat edilmesi gereken noktalar başlıklı yazım da
anlattıklarım burada da geçerli.Yine de üzerinden kısaca geçelim.İlk
oluşturmamız gereken unsur bütçemiz yani araca ayırdığımız para.Bütçemizi
belirledikten sonra almayı düşündüğümüz araç tarzını araştırmamız
gerekiyor.(ör;spor,tek kapı,sedan, hatchback,benzinli,dizel,otomatik,düz vites
gibi)bu konuda otomobil alırken dikkat edilmesi gereken noktalar adlı yazımın
da yardımcı olabileceğini düşünüyorum.Alacağınız aracı netleştirdiğinizi
varsayarak aracı alırken dikkat etmeniz gereken ayrıntılara değinelim.
Her şey den önce otomobiller hakkında çok bilginiz olmasa
bile bakacağınız arabayı yağmurlu hava da ve akşam karanlığında bakmamaya
dikkat edin.Bu karanlık kapalı bir otoparkta olabilir.bunun nedeni aracın
kusurları gözünüzden kaçabilir.Örneğin arabanın ufak çiziklerini
göremezsiniz.arabanın parçalarının arasındaki boşlukların simetrik olup
olmadığı gözünüzden kaçabilir.Son cümlemi biraz daha açarsam daha mantıklı
olacak.Ör; eğer bir araç kaza yapmış ve ön kaputu değişmişse kaputla çamurluk
arasındaki boşluk eşit olmayabilir.Bu tamiri yapan ustanın maharetine de bağlı
iyi bir usta rahatlıkla bunu düzgün yapabilir.Diğer bir nedenimizde herhangi
bir neden den boyanan parçanın (örneğin;bu aracın bir kapısı olabilir) fabrikasyon
rengi tam olarak tutmaması.Bu en çok güneş altında ve aydınlıkta belli olur.Yağmur
ve karanlık bu kusurları örtebilir.
ARAÇ SAHİBİ HAKKINDA İZLENİM
Aracı kontrol ettiğimiz gibi aslında araç sahibi hakkında ki
izlenimlerimiz de önemli.Araç sahibini de tanımaya çalışmalıyız.Basit sorularla
kişiyi tanıdıktan sonra araç hakkında sorular sorabiliriz.Örneğin; aracın ilk
sahibimi siniz? Değil iseniz aracın geçmişini biliyor musunuz? Kullanım
koşullarınız ve satma sebebiniz,ne? Son
araç bakımlarını ne zaman yaptırdığı,şu anda aracın bir masrafı olup olmadığı
gibi.Aracın yedek anahtarının olup olmadığı da önemli sayılır.Bazı modellerin
yedek anahtar ücretleri çok yüksek olabiliyor.Araç sahibinin cevaplarında
çelişki olup olmadığında dikkat edin.Aracın ruhsatını kontrol edin.Bu arada
aracın muayenesinin olup olmadığına ne kadar süresi kaldığını ruhsattan kontrol
edebilirsiniz.Konuştuğunuz kişi ruhsat sahibi mi değil mi karşılaştırın.Ruhsat
sahibi değil ise ruhsat sahibi ile görüşmeyi talep edin.Daha sağlıklı bilgi
alabilirsiniz.
KISA MESAJ İLE HASAR SORGULAMA
Bu sistemi muhtemelen duymuş olabilirsiniz.’TRAMER’ sorgulama;
açılımı trafik sigortaları bilgi ve gözetim merkezi olan kurumun kısaltmasıdır.
Arabaların hasar geçmişlerini,trafik poliçelerinin olup olmadığını ve eğer bir
kazaya karıştılarsa kaza tespit tutanaklarının durumunu sorgulayabilirler.İlk
etap ta aracı servise götürmeden bilgi sahibi olursunuz. KAZA yazarak, boşluk
bırakın, plakayı yazın, 5664'e göndererek ne kadar maddi hasar oluştuğunu
öğrenebilirsiniz.Fiyatın yüksekliği araçla ilgili yorum yapmanıza yardımcı
olur.Şase numarası ile de sorgulama yapabilirsiniz.En garantisinin bu olduğunu
söyleyebilirim.’ HASAR S VF35CWJZE1K515615’ örnek de olduğu gibi SMS atmanız
gerekiyor.Detaylı bilgiyi https://www.sbm.org.tr/tr/Sayfalar/SMSSorgulamalari.aspx
sitesinden alabilirsiniz. Ayrıca artık hasar raporu ile aracın muayene
sırasında ki kilometre kaydı da gelmektedir.Böylece aracın kilometresinin düşürülüp
düşürülmediği ile ilgili tahmin yürütebiliriz.
ARACIN DEĞİŞEN YA DA BOYANAN PARÇASI OLMASI
İkinci el araç alırken fiyat dan önce bile sorulan sorudur.’aracın
boyası değişeni var mı’:)
Bu soru aslında aracın
kazası olup olmadığını sorgulamak için sorulur ama tam olarak da aynı anlama gelmez.Çünkü değişen parçası ya da boyanan parçası olan araç ciddi bir kaza
yaptığı anlamına gelmez.Ama ikinci el de önemli bir kriterdir.Aracın sadece bir kapısın değişmesi çok sorun teşkil
etmez.Ama örneğin önden alınan bir darbe sonucu arabanın şasesinin hasar
alması,yamulması ciddi anlamda araca etki eder.Tamiri bile çoğu zaman sonuç
vermez çünkü arabanın iskeleti bozulmuştur.Aracın takla atmış olması durumunda
yorum bile yapmaya gerek yok aslında.böyle bir aracın alınıp riske girilmesini
bile doğru bulmuyorum..Boya ile ilgili de söylemek istediklerim, değişen
parçaya göre daha günahsızdır :)Bir
parça hariç aracın tavanı.kaza sonucu olmasa bile bir arabanın tavanın boyanması
ciddi problemdir.Satarken arabanın geçmişi hakkında ciddi şüphe uyandırır..Çünkü
akıla ilk gelen aracın takla attığıdır.Aracın değerini çok düşürür.masum boylar
ise çizik ve ufak sürtmeler sonucu kapının boyanması ya da çamurluğun boyanması
gibi.İstanbul gibi yoğun bir trafiği olan bir şehirde nerdeyse her arabanın
başına böyle ufak tefek şeyler gelmiştir.Oto galeriler bu satış hilesini çok
kullanır.Boyasız bir araç sattıklarında ‘bak bu araba boyasız yani kazasız’
derler ve boyası olan arabaya ciddi bir kazası var imajı yaratmış olurlar istemeden.Bu
algı zamanla arabadan anlayan anlamayan herkese yayılmış durumda aslında.Oto
pazarında ev hanımı bir kadının bu araba da boya var mı diye sorusuyla bile karşılaştım :) Boya ile ilgili
söylemek istediğim son şey eğer bir parça düzeltilip boyanmışsa boyadan önce
macun yapılması gerekir.Boyayı yapan usta eğer macunu kalın tutarsa zamanla birkaç
ay değil daha uzun bir sürede boya çatlar ve dökülür.Bir de rengi tutturamama ihtimali
var.Bunlara rağmen alacağınız aracın yetkili bir kişiye gösterilmesinden sonra
son kararınızı vermekte fayda var.Bunların hepsi ikinci elde fiyatları
etkileyen unsurlardır.Bu cümleyi benden daha çok duyacaksınız :) çünkü ikinci elde her
şey fiyatı etkiler.Boyası olan yada aracın genel durumunu etkilemeyen değişen
parçası olan araç alınabilir ama boyasız fiyatına değil….
ARACIN MOTOR VE KİLOMETRE DURUMU
Genelde ikinci el araç alırken psikolojik bir kilometre
sınırımız vardır.Bu da yaklaşık 100.000 kilometredir.Alınan aracın genelde 100.000
km altında olmasına dikkat edilir.Dediğim gibi genelde bu psikolojik bir sınırdır.Kilometresi çok yüksek olan bir araç
kötü olduğu anlamına gelmez.Motorun ömrü kilometresine göre değil kullanıma ve
periyodik bakımlarının zamanında yapılıp yapılmadığına göre değişir.Km si düşük
olan bir araç hor kullanılırsa, zorlanırsa km yüksek olan bir motordan daha
kötü bir durumda olabilir.Çok fazla kilometre yapmış bir aracın diğer bir
dezavantajı da aracın yorgun olmasıdır.Ne gibi;aracın içindeki döşemelerin
aşınması,farların solması,koltukların aşınması,aracın yürüyen aksamının aşınması..çünkü aracın
kilometresinin yüksek olması demek motorun daha fazla çalışması olduğu gibi
aracın da o kadar etki altında kaldığı anlamına geliyor.Aracı ilk kontrol
ettiğiniz de aracın motoru ile ilgili sizde gözlem yapabilirsiniz.Aracın
kaputunu açtığınızda motorda yağ kaçaklarının olup olmaması,kabloların düzeni,
boşta sallanan ve ses yapan parçaların olup olmaması.Aracı çalıştırdıktan sonra
yağ kapağını açtığınızda yukarıya yoğun bir hava ve duman çıkışı söz konusuysa
bu da motorun durumunun iyi olmadığı anlamına gelir.Bunlar sadece ilk gözlem
sırasında sizin de dikkat edebileceğiniz noktalar ama son olarak yetkili biri
kişiye göstermeden karar vermeyin.Aracın kilometresinin yüksek olması ve ya
düşük olması aracın fiyatını etkileyen faktörlerden biridir.Araçlarda kilometrelerin
orijinal olup olmaması ve nasıl kontrol edebileceğimizi başka bir başlık
altında anlatmaya çalışacağım.
ARACI SERVİSE GÖSTERİN
Kendiniz her ne kadar araç hakkında olumlu bir kanaat
getirseniz bile aracı çok güvendiğiniz bir ustanıza ve ya yetkili servise
gösterin.Tavsiyem yetkili servise gitmenizden yana.Çünkü hem sanayide
teknolojik yetersizlikten dolayı yanılma payı hem de yetkili serviste karşımızda
daha ciddi muhatap olması ve aracın geçmiş servis kayıtlarının
görünebilmesi,aracın elektronik arıza verip vermediği gibi.Servis geçmişinin şöyle
bir avantajı da var aracın kilometresinin orijinalliği hakkında bilgi verir.Bununla
beraber yetkili servis araçtaki en ufak eksikliği şişirerek masraf olarak
alıcıya sunar ve bu da alıcıyı korkutabilir.Ama yine de yetkili servis daha
güvenilir olduğu için tavsiyem yetkili servisten yana.
ARACIN BORCUNUN OLUP OLMADIĞINI KONTROL EDİN
Artık aracınızı bulduğunuzu ve almaya karar verdiğinizi
varsayıyorum.araç sahibi ile fiyat ta anlaştınız ve son olarak satış işlemi
kaldı.Aracın borcu olmadığından emin olun.Bu banka haciz i olabilir,trafik
cezası ,ogs cezası,vergi borcu olabilir.Bunları internetten kontrol
edebiliriz.Artık yeni sistem de aracın bir lira borcu olsa bile noter de sistem
satışa izin vermiyor.Son olarak da aracın parasını satış işlemi sırasında vermeye
çalışın herhangi bir aksaklığa karşı.Bu biraz da satıcıyla aramızda oluşan
güven duygusuyla da ilgilidir.Konuyu genel anlamda özetlemeye çalıştım daha
ayrıntılı bilgileri konu başlıklarını takip ederek bulabilirsiniz.
